Okuması zevkli öykülerdendi. Fakat okuduğum kitapta çeviriyi beğenmedim, ne anlatıldığını anlamadım bile, o yüzden İngilizcesini okudum. Önceden dediğim gibi dil bilmenin en güzel yanı orijinal yazıları okuyabilmenizdir bana göre. Anlatılmak istenileni net anlayabilmektir. Neyse, bu çok kısa öykü ilk defa 1846 yılında Godey's Lady's Book dergisinde yayınlanmıştır. Bu yazımda öykünün kısa özeti, teması, karakter analizleri, anlatım ve üslup, semboller ve genel bir inceleme bulunmaktadır. Analizleri kendim yapıyorum, siz de fikirlerinizi, çıkarımlarınızı yorumlarda belirtebilirsiniz, böylelikle öykü daha da zenginleşir!
Edgar Allan Poe'ya dair yazdığım tüm yazıları görün: Edgar Allan Poe
Amontillado Fıçısı
Özet
Öykü, anlatıcı Montresor'un, Fortunato'ya karşı duyduğu kin nedeniyle onu acımasızca cezalandırma planını anlatır. Montresor, Fortunato'yu kandırarak onu bir Amontillado şarabı olduğunu iddia ettiği mahzenine çeker. Sarhoş ve şarap meraklısı olan Fortunato, mahzene girdikçe daha da tuzağa düşer. Sonunda Montresor, onu duvarı oyarak ve zincirleyerek orada ölüme terk eder. Öykü, Montresor'un olayı itiraf eder gibi anlatmasıyla son bulur.
Tema
Öykünün ana teması intikam ve çoğu Poe eserlerinde olduğu gibi insan doğasının karanlık yönüdür. Montresor’un intikamı titizlikle planlanmış, soğukkanlılıkla uygulanmış ve hiçbir pişmanlık gösterilmeden anlatılmıştır. Ayrıca aldatma ve aldanma teması da öne çıkar; Fortunato, Montresor’un kurnazlığına ve kendi kibirli aldanışına kurban olur. Ölüm ve adalet de önemli temalar arasındadır zira Montresor’un adalet anlayışı, kendi vicdanına dayanır ve onu korkunç bir suça yönlendirir.
Karakterler
Montresor
Soğukkanlı, intikamcı ve zeki bir karakter. Fortunato'ya duyduğu kini hiçbir açık gerekçe sunmadan anlatır ancak yaptığı kötülüğü haklı bulur. Suçunu kusursuz bir şekilde işler ve bunu pişmanlık duymadan aktarır.
Fortunato
Zengin, kibirli ve şarap konusunda kendine fazlasıyla güvenen bir adamdır. Kendi zaafları, özellikle kibri ve alkol tutkusu, onun sonunu hazırlar. Montresor’un oyununa kolayca düşer ve alaycı tavrını son ana kadar sürdürür.
Anlatım ve Üslup
Poe, gotik edebiyatın ustalarından biri olarak, öyküsünü birinci tekil şahıs anlatıcıyla sunarak olayları Montresor'un perspektifinden veriyor. Bu anlatım tarzı, biz okuyucuları Montresor'un zihin dünyasına girmesine ve onun soğukkanlı planını adım adım izlemesine olanak tanıyoe. Gerilim ve kasvetli atmosfer, Poe'nun ayrıntılı betimlemeleriyle güçleniyor. Karanlık mahzenler, nemli taşlar ve boğucu hava öyküye korku unsurlarını da ekliyor.
Semboller
Amontillado Şarabı
Fortunato'nun zaaflarını temsil ediyor. Onu tuzağa düşüren şey, aslında kendi hırsı.
Zincirler ve Tuğlalar
Geri dönüşü olmayan kaderi simgeliyor.
Frotunato
İtalyanca kökenli bu isim, “şanslı” veya “talihli” anlamına gelir. Ancak ironik bir şekilde, öyküde Fortunato'nun başına gelenler tam tersidir; şanssızlığının ve kendi kibri yüzünden trajik bir sonla karşılaşmasının simgesidir.
Poe, bu tür ironi ve sembolleri ustalıkla kullanarak karakterin ismiyle kaderi arasında çarpıcı bir tezat oluşturmuştur. Fortunato, Montresor’un tuzağına düşerken kendini üstün ve güvende hisseder ancak gerçek, isminin vaat ettiği kaderin tam aksinedir. Bu durum, Poe’nun kara mizah ve gotik edebiyattaki ustalığını bir kez daha gösterir.
Karnaval
Dış dünyada süren eğlenceli atmosfer ile mahzende yaşanan korkunç olay arasındaki tezat yine ironik bir anlam taşıyor.
Genel Bir İnceleme
"Amontillado Fıçısı", Edgar Allan Poe’nun psikolojik korku ve gotik ögeleri ustalıkla işlediği bir öykü. Poe, insan ruhunun en karanlık yönlerini keşfederken, Montresor’un soğukkanlı ve titizlikle planlanmış intikamını adeta bir sanat eseri gibi sunuyor. Öyküdeki gerilim, adım adım yükselir ve okuyucuyu içine çeker. Fortunato'nun son anları, Montresor'un duygusuz anlatımıyla birleşerek ürpertici bir etki yaratır. Poe’nun, adalet ve intikam kavramlarını sorgulattığı bu eser, gotik edebiyatın başyapıtlarından biri olarak kabul ediliyor. Beni en etkileyenler arasında yer almasa da okuması ve üzerinde düşünmesi oldukça ilginçti.
0 Yorum